Οι θέσεις της Π.Ε.Δ. ΑΜ-Θ σχετικά με το θέμα "Αναθεώρηση και υλοποίηση ΟΧΕ 2 – Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση Πολιτιστικής Διαδρομής Εγνατίας Οδού"
Δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, 29 Νοεμβρίου 2018 06:55Σύμφωνα με την απόφαση 56/16-11-2018 του Δ.Σ. της ΠΕΔ ΑΜ-Θ.
1. Εν όψει της αναθεώρησης της ΟΧΕ θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο, πέρα από τη λεπτομερή παράθεση αξιόλογων στοιχείων που αφορούν στον αριθμό ενταγμένων και υπό αξιολόγηση πράξεων καθώς και του προϋπολογισμού αυτών, να υπάρχει μία συνολική αξιολόγηση της μέχρι σήμερα πορείας υλοποίησής της. Η αξιολόγηση της πορείας υλοποίησης ενός προγράμματος αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου η όποια παρέμβαση σε αυτό, όπως η αναθεώρησή του, να επιφέρει θετικά αποτελέσματα.
2. Στο τελικό κείμενο της ΟΧΕ περιγράφεται (σελ. 15) ότι «η ΟΧΕ της πολιτιστικής διαδρομής της Εγνατίας Οδού θα πρέπει να συνεργήσει» τόσο με τις Ο.Χ.Ε. για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη που τελικώς θα επιλεγούν, όσο και με όποιες από τις άλλες προτεινόμενες Ο.Χ.Ε. τελικώς προωθηθούν όσο και με τα σχέδια Τ.Α.Π.Το.Κ. που τελικώς θα προκύψουν. Η ανάγκη συντονισμού με τις υπόλοιπες ΟΧΕ, τα Σχέδια ΒΑΑ, ΤΑΠΤοΚ κλπ που πρόκειται να υλοποιηθούν στην ΠΑΜ-Θ έχει κατ’ επανάληψη αναδειχθεί και από την ΠΕΔ ΑΜ-Θ. Με δεδομένη την εξελισσόμενη υλοποίηση των ΣΒΑΑ αλλά και την σχεδιαζόμενη υλοποίηση της ΟΧΕ της ζώνης Ορεινού όγκου Ροδόπης και Νέστου ποταμού, η συνέργεια και ο συντονισμός αυτός καθίσταται επιτακτικός και πρέπει να αποτελέσει βασικό παράγοντα κατά την σχεδιαζόμενη αναθεώρηση της ΟΧΕ της πολιτιστικής διαδρομής της Εγνατίας Οδού.
3. Κρίσιμο στοιχείο για την υλοποίηση της ΟΧΕ αναδεικνύονται οι σχετικές λειτουργίες με τη Διοίκηση και Διαχείριση αυτής. Οι λειτουργίες αυτές που περιγράφονται αναλυτικά στον Πίνακα 11, σελ. 111 του τελικού κειμένου αυτής, δεν αξιολογούνται κατά τη παρούσα φάση της αναθεώρησης, με την έννοια της επαρκούς ή μη ανταπόκρισης όλων των συμμετεχόντων φορέων. Επίσης η αποτίμηση της λειτουργίας ή μη της προβλεπόμενης Δομής στήριξης θα ήταν χρήσιμη δεδομένου ότι αυτή η δομή καλείται «να εξασφαλίζει πολιτική (policy) καθοδήγηση και πρόσθετη τεχνική επάρκεια σε εκείνα τα αντικείμενα όπου η Διαχειριστική Αρχή του Προγράμματος δεν μπορεί να επεκταθεί» (σελ. 112 τελικού κειμένου ΟΧΕ).
4. Η ΟΧΕ της πολιτιστικής διαδρομής της Εγνατίας Οδού στην τελική της έκδοση (σελ.42) περιγράφει τόσο τον στρατηγικό στόχο όσο και τους ειδικούς στόχους που καλείται να εξυπηρετήσει. Στη κατεύθυνση επίτευξης των στόχων αυτών, διατυπώθηκαν οι 17 Δράσεις που περιλαμβάνονται στην ΟΧΕ αλλά και οι επιμέρους Πράξεις που αρχικά προτάθηκαν για ένταξη σε αυτήν. Από την παρατήρηση και επεξεργασία των διατιθέμενων στοιχείων, είναι δυνατόν να διατυπωθούν οι ακόλουθες παρατηρήσεις:
- Σε 7 εκ των 16 Δράσεων για τις οποίες προβλέπεται χρηματοδότηση εκ μέρους του ΕΠ ΠΑΜ-Θ 2014-2020 (για τη Δράση 13 - Ενίσχυση δικτυώσεων στο εσωτερικό της Ο.Χ.Ε. για ανάπτυξη του θαλάσσιου Τουρισμού, δεν προβλέπεται χρηματοδότηση), δεν έχει υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης για καμία προτεινόμενη για ένταξη Πράξη. Δηλαδή δεν έχει υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης για 24 εκ των 52 συνολικά πράξεων.
Οι δράσεις αυτές είναι είτε σημειακού χωρικού ενδιαφέροντος (Δράση 5 - Ενίσχυση τουριστικής ελκυστικότητας Ξάνθης, Δράση 10 - Ένταξη σημειακών αρχαιοτήτων στο τουριστικό σύστημα της ΟΧΕ), είτε διάχυσης στο σύνολο της περιοχής της ΟΧΕ που δεν αφορούν μόνο υποδομές αλλά σχετίζονται και με την προώθηση της επιχειρηματικότητας και της ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού (Δράση 11 - Δικτύωση–Σημάνσεις επί του Οδικού Δικτύου, Δράση 14 - Πληροφοριακό Σύστημα της Ο.Χ.Ε., Δράση 15 - Προώθηση της Δημιουργικής Βιομηχανίας στον τουρισμό με βάση την αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος της Εγνατίας Οδού, Δράση 16 - Υποστήριξη της επιχειρηματικότητας στην περιοχή της Ο.Χ.Ε., Δράση 17 - Οι άνθρωποι της Εγνατίας). - Διαπιστώνεται ότι υπάρχουν 3 Δράσεις όπου έχει αιτηθεί χρηματοδότηση για το σύνολο των προβλεπόμενων πράξεων (Δράση 2 - Ενδυνάμωση πόλου Δράμας για 2 πράξεις, Δράση 3 - Διασύνδεση πολιτισμού - τουρισμού Θάσου για 1 πράξη, Δράση 12 - Ολοκλήρωση Οδικού Δικτύου ΟΧΕ για 1 πράξη).
Εκ των υπολοίπων Δράσεων σε 3 παρατηρείται υψηλό ποσοστό ενταγμένων ή υπό αξιολόγηση πράξεων (Δράση 4 - Δημιουργία Ανοικτού Αρχαιολογικού Πάρκου Αβδήρων - Πόρτο Λάγους, διασύνδεση πολιτιστικού και οικολογικού τουρισμού για 2 πράξεις εκ των 3 που προτείνονται, Δράση 6 - Ενίσχυση τουριστικών υποδομών Κομοτηνής για 4 πράξεις εκ των 5 που προτείνονται, Δράση 8 - Διασύνδεση πολιτισμού - τουρισμού Σαμοθράκης για 1 πράξη εκ των 2 που προτείνονται).
Τέλος σε 3 Δράσεις παρατηρείται χαμηλό ποσοστό ενταγμένων ή υπό αξιολόγηση πράξεων (Δράση 1 - Δημιουργία Ανοικτού Αρχαιολογικού Πάρκου Φίλιππων για 2 πράξεις εκ των 5 που προτείνονται, Δράση 7 - Ενίσχυση τουριστικών υποδομών Αλεξανδρούπολης και ευρύτερης παράκτιας ζώνης για 1 πράξεις εκ των 5 που προτείνονται, Δράση 9 - Βελτίωση της Ελκυστικότητας του Βόρειου Έβρου για 1 πράξη εκ των 4 που προτείνονται).
5. Από την παρατήρηση του Πίνακα 1 στο με αρ. πρωτ. ΕΥΔ 3876/31-10-2018 έγγραφο, που απέστειλε η ΕΥΔ ενόψει της αναθεώρησης της ΟΧΕ και ο οποίος περιλαμβάνει τις προτεινόμενες για υλοποίηση πράξεις Α’ προτεραιότητας και για τις οποίες δεν έχει υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης, προκύπτει η διαπίστωση ότι κατεξοχήν δικαιούχοι των πράξεων αυτών είναι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η Περιφέρεια ΑΜ-Θ, οι ΕΦΑ της Περιφέρειας και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου ΑΜ-Θ.
6. Στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης των στόχων της ΟΧΕ, επισημαίνεται η αναγκαιότητα διεύρυνσης της περιοχής παρέμβασης, ακόμη βορειότερα στις Περιφερειακές Ενότητες της Δράμας και του Έβρου και παράλληλα τονίζεται ότι η ΟΧΕ της πολιτιστικής διαδρομής της Εγνατίας Οδού πρέπει να διατηρήσει τον χαρακτήρα της Ολοκληρωμένης παρέμβασης και κατά την αναθεώρησή της. Προς τούτο πέραν της αντιμετώπισης των προβλημάτων που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα, τονίζεται για μία ακόμη φορά ότι έστω και τώρα, θα πρέπει να προωθηθεί η υλοποίηση παράλληλου προγράμματος που να συμπεριλαμβάνει χρηματοδοτικά και οργανωτικά μέτρα υποστήριξης των Φορέων, για να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις ένταξης, ωρίμανσης και υλοποίησης έργων. Το ζήτημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία συνεκτιμώντας την κατάσταση των Δήμων στην περιοχή παρέμβασης ως προς την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και στελέχωσης των υπηρεσιών τους.